Το κρέας και τα ζωικά προϊόντα αποτελούσαν τη βασική πηγή πρωτεΐνης στη διατροφή μας εδώ και αιώνες. Λόγοι υγείας, ζωοφιλίας, αλλά και η περιβαλλοντική συνείδηση πολλών προκάλεσαν νέες διατροφικές τάσεις. Οι vegans, οι vegeterians και οι flexitarians είναι οι τρεις νέοι πόλοι που διαμορφώθηκαν στους καταναλωτές τροφίμων.
Οι πρώτοι δεν τρώνε κρέας ούτε άλλα κτηνοτροφικά προϊόντα. Οι δεύτεροι εντάσσουν στη διατροφή τους τα αυγά, το γάλα, το μέλι και άλλα παράγωγα των ζώων, αλλά επίσης αποφεύγουν τα κρέατα, τα πουλερικά και τα ψάρια. Οι flexitarians περιστασιακά περιλαμβάνουν στη διατροφή τους το ψάρι ή το κρέας. Μια τυπική μεσογειακή διατροφή θα μπορούσε να καλύψει τις απαιτήσεις των flexitarians.
Οι εκπομπές αερίων
Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φτάσει τουλάχιστον τα εννέα δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050 και η ζήτηση για τρόφιμα είναι πιθανό να ξεπεράσει την παραγωγή. Μέχρι τότε, μπορούμε να αλλάξουμε πολλά, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση The Proceedings of the National Academy of Sciences. Αν υιοθετήσουμε μια πιο υγιεινή διατροφή θα αποτραπούν περίπου οκτώ εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι, ενώ το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα θα γλιτώσει εκατομμύρια ευρώ που σχετίζονται με την υγεία και την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με την έρευνα το σύστημα τροφίμων είναι υπεύθυνο για περισσότερο από το 25% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου! Αν ακολουθούσαμε όλοι flexitarian διατροφή οι εκπομπές αερίων θα μειώνονταν κατά 29%. Αν γινόμασταν vegeterians οι εκπομπές θα έπεφταν κατά 63% και vegans κατά 70%. Θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε σημαντικά στη διάσωση του πλανήτη.
Κλειδί η βιταμίνη Β12
Το αντεπιχείρημα όσων εναντιώνονται στο βιγκανισμό είναι η πρόσληψη της βιταμίνης Β12 που δεν επιτυγχάνεται μέσω της χορτοφαγίας. Οι vegans απαντούν ότι την εν λόγω βιταμίνη μπορούμε να τη λάβουμε μόνο καταναλώνοντας ζώα ελευθέρας βοσκής και όχι εκτροφείων, καθώς η πηγή της βρίσκεται σε βακτήρια που ζουν στο έδαφος και μετέπειτα παράγουν τη Β12 στο παχύ έντερο των ζώων. Υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία κρέατος προσθέτει τη Β12 στις ζωοτροφές, χρησιμοποιώντας το 90% των συμπληρωμάτων που παράγονται παγκοσμίως. Οι vegans πρέπει απαραιτήτως να λαμβάνουν το ίδιο συμπλήρωμα βιταμίνης, καθώς η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και μη αναστρέψιμη βλάβη, ειδικά στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα, συμπτώματα μανίας και ψύχωσης και ολέθρια αναιμία. Αν η Β12 υπάρχει στον οργανισμό μας, αλλά σε επίπεδα ελαφρώς χαμηλότερα από το φυσιολογικό όριο, μπορεί να παρατηρηθεί μια σειρά συμπτωμάτων όπως κόπωση, λήθαργος, κατάθλιψη, κακή μνήμη, δύσπνοια, πονοκέφαλοι και χλωμό δέρμα. Η έλλειψή της μιμείται και χαρακτηριστικά της γήρανσης, όπως η αδράνεια, ο ασταθής βηματισμός, η ακράτεια και οι επιβραδυνόμενες αντιδράσεις. Το σώμα αποθηκεύει για αρκετά χρόνια τη Β12 στο ήπαρ, ως εκ τούτου καθυστερεί η εμφάνιση των συμπτωμάτων της έλλειψής της. Επίσης, η αποθηκευμένη βιταμίνη Β12 απεκκρίνεται ευκολότερα από την υπερβολική λήψη φυτικών ινών. Ο Βίκτορ Χέρμπερτ, ερευνητής της Β12, υποστηρίζει ότι πολλά προϊόντα πολυβιταμινών περιέχουν ψευδείς και ακόμη και επικίνδυνες αναλογίες της Β12.
∆υνατή η αγορά της Γερμανίας
Η συμπεριφορά των καταναλωτών αλλάζει ραγδαία και κάθε τέτοια αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες πρέπει να γίνεται με την έγκριση και τη συμβουλή του γιατρού μας. Οι πωλήσεις υποκατάστατων κρέατος στη Γερμανία, που έχει έναν από τους μεγαλύτερους vegan πληθυσμούς στην Ευρώπη, αναμένεται να φθάσουν τα 232 εκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2020. Τα έσοδα της χώρας από τις πωλήσεις των εν λόγω προϊόντων αναμένεται να κλείσουν στα 208 εκατομμύρια ευρώ φέτος, ενώ το 2018 ήταν 185.000.000. Το 2017 έφτασαν τα 163 εκ. ευρώ, το 2016 ήταν 142 εκατομμύρια και το 2015 ξεπέρασε οριακά τα 121 εκ.. Για να αντιληφθείτε τη ραγδαία αύξηση του βιγκανισμού μέσα στην τελευταία δεκαετία, αναφέρουμε ότι το 2010 η Γερμανία είχε 44 εκατομμύρια ευρώ έσοδα από τα υποκατάστατα κρέατος.
Σύμφωνα με έρευνα του 2018 το 10% του πληθυσμού της Γερμανίας είναι vegeterians, αριθμός που αναλογεί σε 8.000.000 ανθρώπους, ενώ το 1,6% είναι vegans. Oι δε flexitarians φτάνουν τα 42.000.000. Τα ποσοστά στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερα. Το 2% είναι vegeterians και οι vegans μόλις 0,8%. Υπολογίζεται ότι το 2018 οι vegeterians, οι vegans και οι flexitarians ήταν το 11% του πλανήτη και η Google παρατήρησε ότι η αναζήτηση “vegan” τετραπλασιάστηκε την τελευταία πενταετία παγκοσμίως.
Text Μαρία Καούκη
