Δύο ώρες αεροπορικώς και περίπου 1.300 χιλιόμετρα απέχει η Ουκρανία από τη Γερμανία. Ειδικοί εκτιμούν ότι ο αριθμός των ανθρώπων που θα προσπαθήσουν να διαφύγουν από τη χώρα μπορεί να ανέλθει σε εκατοντάδες χιλιάδες ή ακόμη και σε εκατομμύρια. Η ‘Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες ανέφερε την Παρασκευή ότι περίπου 100.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και έχουν μετακινηθεί σε άλλα σημεία της Ουκρανίας.
«Είμαστε σε επιφυλακή και προετοιμασμένοι για όλα τα πιθανά σενάρια» ανέφερε μέσα στην εβδομάδα η Γερμανίδα υπ. Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, λίγες μέρες πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Ετοιμαζόμαστε κυρίως να υποστηρίξουμε τις γειτονικές χώρες. Αυτό είναι το πρώτο σενάριο» είχε πει χαρακτηριστικά.
Την Πέμπτη, πρώτη μέρα της ρωσικής εισβολής, δήλωσε: «Θα προσφέρουμε μαζική υποστήριξη στις χώρες που θα επηρεαστούν, ειδικά τη γειτονική Πολωνία, εάν υπάρξει μαζικό κύμα προσφύγων». Ωστόσο μια τέτοιου είδους παροχή βοήθειας προς τις γειτονικές χώρες της Γερμανίας δεν είναι αρκετή, αναφέρει στην DW o Γκέραλντ Κνάους, ειδικός σε θέματα μετανάστευσης και συμπληρώνει: «Οι αεροπορικές μετακινήσεις Ουκρανών πολιτών δεν αποτελούν πρόβλημα μόνο για τις χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία, γιατί οι Ουκρανοί μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς βίζα. Μπορούν λοιπόν να έρθουν στην ΕΕ χωρίς αίτηση ασύλου. Και μπορούν νόμιμα να ταξιδεύουν σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα».
Η Ουκρανία έχει 44 εκατομμύρια κατοίκους. Λαμβάνοντας υπόψη την περίπτωση της Κριμαίας το 2014, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι σε πρώτη φάση πολλοί Ουκρανοί θα αναζητήσουν καταφύγιο αρχικά στη δυτική Ουκρανία. Δεύτερος κατά σειρά προορισμός για πολλούς Ουκρανούς θα είναι οι γειτονικές χώρες στα δυτικά, κυρίως η Πολωνία. Περίπου ένα εκατομμύριο Ουκρανοί ζουν ήδη στην Πολωνία, ενώ οι σχέσεις των δύο χωρών είναι παραδοσιακά στενές. Επίσης χώρες όπως η Μολδαβία, η Ρουμανία και η Σλοβακία θα μπορούσαν να αποτελέσουν καταφύγιο για πολλούς Ουκρανούς.
Στη Γερμανία η οργάνωση αρωγής Pro Asyl καλεί τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ΕΕ να μην κλείσουν τα σύνορά τους στους Ουκρανούς πρόσφυγες. «Αυτό πρέπει να ισχύει όμως και για τους χιλιάδες πρόσφυγες που βρίσκονται στην Ουκρανία, ως χώρα τράνζιτ, προερχόμενοι από άλλες εστίες πολέμων. Μεταξύ αυτών βρίσκονται άνθρωποι από τη Συρία, το Αφγανιστάν, την Τσετσενία και τη Σομαλία», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Pro Asyl, υπογραμμίζοντας ότι το δικαίωμα των Ουκρανών να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στην ΕΕ, κάτι που ισχύει από το 2017, είναι σημαντικότερο από ποτέ.
Ο Καρλ Κοπ εκπρόσωπος της Pro Asyl αναφέρει στην DW: «Και στη Γερμανία πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όλα, γιατί έχουμε μια εντελώς νέα κατάσταση. Θα μπορούσαν να είναι από μερικές χιλιάδες έως μερικά εκατομμύρια οι πρόσφυγες». Σήμερα ζουν στη Γερμανία περίπου 130.000 άνθρωποι ουκρανικής καταγωγής, που πιθανώς θα προσπαθήσουν να φέρουν κοντά τους συγγενείς τους. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Κοπ, κάνοντας σαφή αναφορά στην περίφημη ρήση της καγκελαρίου Μέρκελ το 2015 στο απόγειο της προσφυγικής κρίσης: «Θα τα καταφέρουμε!».
Τα γερμανικά κρατίδια προετοιμάζονται
Στο μεταξύ γερμανικά κρατίδια έχουν ήδη δηλώσει έτοιμα να προσφέρουν άμεση αρωγή με απλοποιημένες γραφειοκρατικές διαδικασίες σε πρόσφυγες από την Ουκρανία. Ήδη η δήμαρχος Βερολίνου Φραντσίσκα Γκίφαϊ από τους Σοσιαλδημοκράτες έχει εκφράσει την ετοιμότητα του Βερολίνου να προσφέρει καταλύματα έκτακτης ανάγκης.
Επίσης και το κρατίδιο του Μεκλεμβούργου-Πομερανίας, το οποίο συνορεύει με την Πολωνία, αποφάσισε ήδη να σταματήσει τις απελάσεις στην Ουκρανία προσφύγων από άλλες χώρες, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί. Από την πλευρά του ο Γκέραλντ Κνάους βρίσκει σωστές όλες αυτές τις κινήσεις, ωστόσο εκτιμά ότι και στην περίπτωση της Ουκρανίας θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν οι αιτίες των προσφυγικών ροών. «Η αιτία στην περίπτωση αυτή είναι η επίθεση της Ρωσίας. Γι αυτό απαιτούνται όλα τα μέτρα, όλες οι κυρώσεις και όλα τα πολιτικά μηνύματα που μπορούν να ασκήσουν πίεση στη Ρωσία».
Φόλκερ Βίτινγκ, Γενς Τούραου