Η αργία της Πρωτομαγιάς στη Γερμανία για κάποιους είναι μια ημέρα ανεμελιάς, γεμάτη από βαθιές παραδόσεις σχετικά με τη γονιμότητα και τον εορτασμό της άνοιξης και για κάποιους άλλους είναι μια επαναστατική ημέρα που τιμά τα επιτεύγματα και την ισχύ του οργανωμένου εργατικού κινήματος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συνένωση δύο διαφορετικών εορτασμών, με παραδόσεις που έχουν τις ρίζες τους πολλά χρόνια πίσω. 

Παρόλο που ο κορωνοϊός και οι περιορισμοί του είναι αδύνατον να επιτρέψουν τις συγκεντρώσεις που συνοδεύονται από τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς όπως την είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα, ωστόσο χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε τις καταβολές της σημερινής μέρας αλλά και το τι να περιμένουμε του χρόνου. 

Η αρχαία προέλευση της Πρωτομαγιάς

Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς ως γιορτή της γονιμότητας και της αναζωογόνησης έχει τις ρίζες του κυριολεκτικά στην Εποχή του Σιδήρου. Αφού επιβίωσε και μεταμορφώθηκε με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, άρχισε να παίρνει τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα ήδη από τον Μεσαίωνα.

Ένα από τα πιο εμβληματικά και ευρέως διαδεδομένα έθιμα είναι το Maibaum, που στα ελληνικά αποκαλείται το «Γαϊτανάκι του Μάη». Πρόκειται για μια μεγάλη κολώνα ή δέντρο που συνήθως βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης, διακοσμημένο με κορδέλες και γιρλάντες και κόσμο, συχνά, να χορεύει γύρω από αυτό. 

Τα έθιμα του Maibaum

Εορτασμοί Πρωτομαγιάς στη Βαυαρία | Foto muenchen.de

Πολλές παραδόσεις της Πρωτομαγιάς περιστρέφονται γύρω από το Maibaum, που παρουσιάζουν κάποιες διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή. Για παράδειγμα, στη Ρηνανία, οι νεαροί εργένηδες, συνήθως τη νύχτα πριν την 1η Μαΐου, φυτεύουν δέντρα συμήδας μπροστά από τα σπίτια των φιλενάδων τους.

Στη Βαυαρία, κάθε χωριό ανεγείρει το δικό του Maibaum αρκετές εβδομάδες νωρίτερα και διεξάγεται διαγωνισμός για το ποιος μπορεί να κλέψει τα Maibäumen των γειτονικών χωριών. Όποιος αποτυγχάνει να προστατεύσει το δικό του γαϊτανάκι είναι υποχρεωμένος να καλέσει τους κλέφτες την ημέρα της Πρωτομαγιάς για δωρεάν μπίρα και παραδοσιακό φαγητό. 

Η Εργατική Πρωτομαγιά

Η Εξέγερση του Χέιμαρκετ, 1886, Σικάγο

Η Πρωτομαγιά έχει μία εντελώς διαφορετική σημασία για τους κατοίκους του Βερολίνου και πολλών από τις μεγαλύτερες πόλεις της Γερμανίας, και οι ρίζες της εντοπίζονται στην αιματοβαμμένη Εξέγερση του Χέιμαρκετ των εργατικών συνδικάτων στο Σικάγο, το Μάιο του 1886, διεκδικώντας την 8ωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες. 

Το Σάββατο 1 Μαΐου 1886, μία εργάσιμη ημέρα, οι εργάτες ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους μία ειρηνική διαδήλωση στην πλατεία Haymarket. Μετά από συμπλοκή με τις αστυνομικές δυνάμεις, ο επίσημος απολογισμός εκείνης της ημέρα είναι οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές. Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στην φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.

Εργατική Πρωτομαγιά στη Γερμανία

Διαδηλώσεις για καλύτερα ωράρια εργασίας, μισθούς και συνθήκες εργασίας μπορεί να συναντήσει κανείς σε όλη τη Γερμανία την 1η Μαΐου, αλλά μακράν οι μεγαλύτερες και πιο διάσημες διαδηλώσεις λαμβάνουν χώρα στην περιοχή Kreuzberg του Βερολίνου. Αυτό πολύ πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι και στο Βερολίνο υπήρξε μία ημέρα εξέγερσης που ξυπνά μνήμες από την Εξέγερση του Χέιμαρκετ. Συγκεκριμένα την 1η Μαΐου 1987, σοβαρές αναταραχές και συγκρούσεις με την αστυνομία οδήγησαν σε τραυματισμούς, συλλήψεις και εκτεταμένες ζημιές. 

Skalitzer Straße , 2 Μαΐου 1987 | Foto by Roehrensee – Self-photographed

Ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στο Kreuzberg σήμερα είναι πιο ειρηνικός, όμως ο αριθμός των διαδηλωτών είναι τόσο μεγάλος στην περιοχή γύρω από το Kottbusser Tor, με αποτέλεσμα οι δημόσιες συγκοινωνίες να μη λειτουργούν. 

Αν και αυτό είναι απίθανο να συμβεί φέτος λόγω κορωνοϊού, ενδέχεται οι άνθρωποι να βρουν τον δικό τους τρόπο για να γιορτάσουν την Πρωτομαγιά στο σπίτι τους και η παράδοση των χιλιάδων ετών θα συνεχίσει να προσαρμόζεται σε μια νέα εποχή.