Η είδηση πως η Emirates ξεκίνησε να κάνει εξετάσεις αίματος σε επιβάτες πριν από προγραμματισμένες πτήσεις, προκάλεσε αίσθηση, αλλά τόσο η εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, όσο και η επόμενη μέρα, φέρνουν πρωτόγνωρες καταστάσεις για τις αερογραμμές.  

Τα ταξίδια και ο τουρισμός έχουν ήδη πληγεί δραματικά από την παγκόσμια κρίση, αλλά ακόμη και μετά την άρση των lockdown και των μέτρων, το παζλ με τα εμπόδια για τις αερογραμμές, είναι πιο περίπλοκο. Πώς θα ταξιδεύουμε και ποιος θα δεχθεί να καθίσει μερικά εκατοστά δίπλα από άλλον επιβάτη που δεν γνωρίζει;  

Οι εταιρίες ακόμη ψάχνονται, αλλά κάποιες ανακοινώνουν ήδη μέτρα και προτάσεις. Η EasyJet σκοπεύει να κρατήσει το μεσαίο κάθισμα στις σειρές των αεροπλάνων άδειο για να επιτρέψει να διατηρηθούν αποστάσεις μόλις αρθεί το lockdown. Η αεροπορική εταιρεία καθήλωσε ολόκληρο τον στόλο της στα τέλη Μαρτίου. Σύμφωνα με το BBC, o διευθύνων σύμβουλος της EasyJet, Johan Lundgren, αναμένει ότι το μέτρο των κενών καθισμάτων θα ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να πετάξουν.  

«Αυτό είναι κάτι που θα κάνουμε γιατί νομίζω ότι είναι κάτι που οι πελάτες θα ήθελαν να δουν», είπε. «Στη συνέχεια, θα συνεργαστούμε με τις αρχές και θα ακούσουμε τις απόψεις και των πελατών σχετικά με το τι πιστεύουν ότι είναι το σωστό, ιδίως κατά την περίοδο εκκίνησης». Η EasyJet εξήγησε ότι αυτό ένα μέτρο που θα μπορούσε να ληφθεί «για ένα μικρό χρονικό διάστημα». Ο Lundgren πρόσθεσε ότι οι επιβάτες θα κάθονταν δίπλα στο παράθυρο ή στο διάδρομο σε διαμόρφωση τριών θέσεων και ότι η αεροπορική εταιρεία θα ήταν σε θέση να εφαρμόσει το μέτρο, επειδή δεν περίμενε ότι τα αεροσκάφη της EasyJet θα γεμίσουν αμέσως μετά την άρση των μέτρων. «Μιλώ για αυτό ως αρχική φάση. Κανείς δεν ξέρει για πόσο καιρό θα κρατήσει», είπε.  

Κατά τη διάρκεια αυτής της ακινησίας, ευρύτερα ερωτήματα απασχολούν τον κλάδο: ποια βήματα θα επέτρεπαν στην επανεκκίνηση των πτήσεων, τι θα σήμαινε η πανδημία για τα αεροπορικά ταξίδια και αν θα μπορέσουν οι αεροπορικές που θα επιβιώνουν να είναι πάλι οι ίδιες;Όπως το έθεσε ο Alexandre de Juniac, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (Iata): «Δεν περιμένουμε να ξαναρχίσουμε την ίδια βιομηχανία που αφήσαμε πίσω κλείνοντας πριν από μερικές εβδομάδες».  

Οι αεροπορικές εταιρείες μιλούν τώρα με τις ρυθμιστικές αρχές για οδηγίες σχετικά με το πώς μπορούν να ξαναρχίσουν τα ταξίδια καθώς η κοινωνική απόσταση στα αεροδρόμια και στα αεροπλάνα είναι πιθανό να συνεχιστεί, μειώνοντας ενδεχομένως τον αριθμό των κατειλημμένων θέσεων. Εκτός από τα αραιά καθίσματα, ο βαθύτερος καθαρισμός των αεροσκαφών φαίνεται πιθανός και ενδεχομένως η χρήση μάσκας στην καμπίνα να γίνει υποχρεωτική.  

Η Iata ελπίζει να βρει παγκόσμια συναίνεση σχετικά με τα υγειονομικά μέτρα που θα επιτρέψουν και πάλι τα αεροπορικά ταξίδια. Ο έλεγχος των ταξιδιωτών θα μπορούσε να είναι απαραίτητος: το να θερμομετρούνται οι επιβάτες είναι ένα μέτρο που είχε παρθεί και μετά την κρίση του Sars και εάν η πρακτική γίνει ευρέως διαθέσιμη, θα μπορούσε τελικά να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη.   

Οι εταιρείες και όλοι οι εμπλεκόμενοι κλάδοι αναρωτιούνται πόσοι επιβάτες θα θέλουν να διακινδυνεύσουν να κάνουν διακοπές στο εξωτερικό. Το βάθος της συνοδευτικής οικονομικής ύφεσης θα είναι επίσης ένας παράγοντας. Ο αναλυτής John Strickland, της JLS Consulting, λέει: «Ακόμα κι αν έχουν τα χρήματα να πετάξουν, νομίζω ότι οι άνθρωποι θα φοβούνται. Οι κανονικές καλοκαιρινές αγορές όπως η Ισπανία και η Ιταλία, ακόμα κι αν ήθελαν να δεχτούν ανθρώπους, ίσως να μην καλωσορίζουν τους επισκέπτες τώρα».

Το κόστος για τα άδεια αεροπλάνα δεν είναι μόνο στην οικονομία   

Μπορεί οι εκτεταμένοι ταξιδιωτικοί περιορισμοί σε όλο τον κόσμο να μείωσαν τη ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια, με περισσότερες από οκτώ στις 10 πτήσεις να ακυρώνονται, αλλά υπάρχει μια ανισότητα στις ΗΠΑ. Ενώ η Υπηρεσία Ασφάλειας Μεταφορών (TSA) ανέφερε πτώση 96% στον όγκο των επιβατών, αυτό δεν αντιστοιχεί στον αριθμό των πτήσεων που έχουν καταργηθεί.  

Λίγο περισσότερες από τις μισές πτήσεις εντός των ΗΠΑ, έχουν ακυρωθεί, με αποτέλεσμα πολλές πτήσεις να είναι σχεδόν άδειες. Λιγότερες από μία στις 10 θέσεις στις πτήσεις εσωτερικού είχαν επιβάτες την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με εκτίμηση του Dan Rutherford, διευθυντή αεροπορίας στο Διεθνές Συμβούλιο για τις μεταφορές.   «Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των ατόμων που πετούν μειώνεται γρηγορότερα από τις πτήσεις, οπότε υπάρχουν πολλά κενά αεροπλάνα», είπε. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε «τεράστια περιβαλλοντικά απόβλητα», καθώς τα αεροπλάνα καίνε τεράστιες ποσότητες καυσίμων για να μεταφέρουν μόνο μερικούς ανθρώπους στην Αμερική.  

Τον Μάρτιο, η Sheryl Pardo μοιράστηκε βίντεο της αναβάθμισής της στην πρώτη θέση καθώς δεν υπήρχε άλλος επιβάτης σε πτήση της American Airlines από την Ουάσινγκτον προς τη Βοστώνη. Εν τω μεταξύ, μια πτήση της Virgin Atlantic από το Λονδίνο προς τη Νέα Υόρκη μετέφερε μόνο επτά άτομα.  

Η αεροπορική βιομηχανία αντιπροσωπεύει περίπου το 2% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, αν και αυτό συγκεντρώνεται στο μικρό κλάσμα του παγκόσμιου πληθυσμού που πετά τακτικά. Η μείωση των πτήσεων αναμένεται να μειώσει τα επίπεδα ρύπανσης, με τις εκπομπές από τον κλάδο να μειώνονται κατά σχεδόν ένα τρίτο τον περασμένο μήνα, ανέφεραν οι Financial Times.  

Ωστόσο, ο αριθμός των επιβατών μπορεί να ανακάμψει γρήγορα μετά το τέλος της κρίσης Covid-19. «Μέσα σε δύο ή τρία χρόνια θα δούμε την κίνηση να επιστρέφει», δήλωσε ο Rutherford. «Φαντάζομαι ότι τα ταξίδια αναψυχής θα ανακάμψουν αρκετά γρήγορα. Στα χρόνια της άνθησης, οι αεροπορικές εταιρείες έχουν χαλαρώσει στις προσπάθειες βελτίωσης απόδοσης καυσίμου – αυτό που συνέβαινε δεν ήταν βιώσιμο. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα περιορίσουμε τις πτήσεις για την προστασία του κλίματος, όπως κάνουμε τώρα για την προστασία της δημόσιας υγείας».

Η αεροπορική βιομηχανία των ΗΠΑ έλαβε βοήθεια 25 δισ. δολαρίων στο πρόσφατο πακέτο κινήτρων για να αντιμετωπίσει την απότομη κάμψη των εσόδων. Σε αντάλλαγμα, οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνται να διατηρούν ένα συγκεκριμένο επίπεδο υπηρεσίας, το οποίο μπορεί να οδηγεί σε σχεδόν άδειες πτήσεις.  

Τα οικονομικά της λειτουργίας μιας αεροπορικής εταιρείας κρύβουν και παράδοξα καθώς μερικές φορές μπορεί να είναι φθηνότερο να πετά ένα εμπορικό αεροσκάφος σε έναν προγραμματισμένο προορισμό από το να πληρωθεί ένα σημείο για να σταθμεύσει. Σύμφωνα με την Airlines for America, που κατέχει το ένα τρίτο του αμερικανικού στόλου, περίπου 2.400 αεροσκάφη, είναι καθηλωμένα.  

«Η νέα πανδημία είχε, και συνεχίζει να έχει, σοβαρό και άνευ προηγουμένου αντίκτυπο στην αμερικανική αεροπορική βιομηχανία», δήλωσε εκπρόσωπος της ομάδας εταιριών, προσθέτοντας ότι οι πτήσεις μεταφέρουν επίσης σημαντικά φορτία όπως ιατρικά εφόδια, τρόφιμα και ταχυδρομεία. Ο Doug Parker, διευθύνων σύμβουλος της American Airlines, δήλωσε: «Εκείνοι που πετούν σήμερα το κάνουν για σημαντικούς λόγους». Ένας εκπρόσωπος της United δήλωσε ότι «ήταν ακόμα κάπως σπάνιο» για έναν επιβάτη να βρίσκεται σε πτήση και είπε ότι η εταιρεία είχε πραγματοποιήσει επενδύσεις σε πιο βιώσιμα καύσιμα για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα.  

Ωστόσο, η δέσμευση των αεροπορικών εταιρειών γενικά για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αμφισβητήθηκε. Οι αεροπορικές εταιρείες πιέζουν για να ξαναγραφτούν οι κανόνες μιας παγκόσμιας συμφωνίας που έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση των εκπομπών των αερομεταφορών, με το ξέσπασμα του κορωνοϊού να αναμένεται να καταστήσει τους στόχους πιο δύσκολο να επιτευχθούν. Οι ακτιβιστές κατηγόρησαν τις αεροπορικές εταιρείες ότι προσπάθησαν να «παρακάμψουν τις υποχρεώσεις τους», αλλά ο κλάδος είπε ότι ήταν «θέμα επιβίωσης».  

Με πληροφορίες από Guardian, ΒΒC, Washington Post.