11 Νοεμβρίου στη Γερμανία. Τα παιδιά μεταμφιέζονται, φτιάχνουν πανέμορφα χάρτινα φαναράκια και τραγουδούν από πόρτα σε πόρτα «St. Martin ritt durch Schnee und Wind» περιμένοντας ως αντάλλαγμα γλυκά, φρούτα και άλλες μικρές απολαύσεις. Είναι η γιορτή του Αγίου Μαρτίνου της Τουρ (Martinstag).

Foto: epd

Με μία ματιά στους δρόμους των γερμανικών πόλεων τη σημερινή μέρα θα δείτε παιδιά να κρατούν φωτισμένα φαναράκια, φωτιές σε πλατείες όλης της χώρας και στα τραπέζια να σερβίρεται χήνα, κόκκινο λάχανο και ζυμαρικά. 

Οι φωτεινές πομπές τιμούν τη ζωή του Αγίου Μαρτίνου της Τουρ και συμβολίζουν το άγιο φως που κρατάει το σκοτάδι μακριά. Οι εορτασμοί αυτοί αντικατοπτρίζουν την ελπίδα και την πίστη που ενέπνευσε ο Άγιος Μαρτίνος μέσα από τις πράξεις του. Ωστόσο, καθώς οι εορτασμοί λαμβάνουν χώρα, η ιστορία και η ζωή του Αγίου Μαρτίνου για πολλούς βρίσκεται στην αφάνεια. 

Έτσι λοιπόν, ακριβώς για την ημέρα του Αγίου Μαρτίνου, σας παρουσιάζουμε την ιστορία του. Ποιος ήταν, τι έκανε και γιατί γιορτάζεται σήμερα. 

Η ζωή του Αγίου Μαρτίνου

Ως στρατιώτης, μοναχός και επίσκοπος, ο Άγιος Μαρτίνος συνδέθηκε με θαύματα και περίεργα γεγονότα που επηρέασαν τον τρόπο που γιορτάζεται σήμερα η ημέρα του Αγίου Μαρτίνου.

Η ζωή του ως στρατιώτης

Ο Άγιος Μαρτίνος γεννήθηκε το 316 ή το 334 μ.Χ. στην Σαβαρία, στην περιοχή της Παννονίας (στη σημερινή Ουγγαρία), αλλά μεγάλωσε στη Βόρεια Ιταλία. Ασπάστηκε τον Χριστιανισμό στην ηλικία των δέκα ετών, κάτι που ήταν ασυνήθιστο εκείνη την εποχή, δεδομένου ότι μόλις είχε ανακυρηχθεί ως επίσημη θρησκεία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο.

Ως γιος ενός βετεράνου αξιωματικού, ο Μαρτίνος ήταν υποχρεωμένος να συμμετάσχει σε μια βοηθητική μονάδα ιππικού. Συνέχισε να υπηρετεί στο στρατό ώσπου συνέβη κάτι περίεργο. Λίγο πριν από μια μάχη στο Βορμς, ο Μαρτίνος αποφάσισε ξαφνικά ότι η αλλαγή της υπακοής του από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Ιουλιανό τον Αποστάτη στον Χριστό, σήμαινε ότι δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει να αγωνίζεται και να λαμβάνει χρήματα ως στρατιώτης.

Συνελήφθη για δειλία και ρίχτηκε στη φυλακή. Στη συνέχεια ο Μαρτίνος προσφέρθηκε εθελοντικά να πολεμήσει άοπλος στην πρώτη γραμμή, γνωρίζοντας ότι ο Θεός θα τον προστατέψει. Πριν προλάβουν οι ανώτεροί του να συμφωνήσουν, οι αντίπαλες δυνάμεις μήνυαν ειρήνη και έτσι ο Μαρτίνος απελευθερώθηκε.

Το πιο διάσημο περιστατικό συνέβη επίσης όταν ο Άγιος Μαρτίνος ήταν στρατιώτης. Πλησίαζε την πόλη Αμιένς, στη Γαλαλία (Γαλλία), όπου συνάντησε έναν γυμνό ζητιάνο. Ο Μαρτίνος έκοψε το μισό του μανδύα και τον πρόσφερε στον ζητιάνο. Εκείνη τη νύχτα ο Μαρτίνος είχε ένα όραμα με τον Ιησού, κρατώντας το μανδύα του και λέγοντας στους αγγέλους ότι του τον είχε δώσει ο Μαρτίνος. Μερικές εκδοχές υποστηρίζουν ότι ο Μαρτίνος ξύπνησε και βρήκε ξανά τον μανδύα του ολόκληρο. Η εμπειρία αυτή ήταν αρκετή για να εδραιώσει την χριστιανική του πίστη και έτσι βαφτίστηκε λίγο αργότερα.

Απεικόνιση του Αγίου Μαρτίνου να κόβει το μισό του μανδύα και να τον δίνει στον ζητιάνο (UNTERESSENDORF, GERMANY)

Η ζωή ως μοναχός

Αφού εγκατέλειψε το στρατό, ο Μαρτίνος έγινε ο υποστηρικτής του Τριαδικού Δόγματος (Πατήρ, Υιος και Άγιο Πνεύμα, τριάδα ομοούσιος και αδιαίρετος). Μετά από την αμφισβήτιση των χριστιανικών πεποιθήσεων στο αυτοκρατορικό δικαστήριο, εξορίστηκε από την Ιλλυρία και πήγε να ζήσει σε ένα νησί ως ερημίτης. Μια ιστορία μιλά για τον τρόπο με τον οποίο ο Μάρτιν αρρώστησε τρεφόμενος με το φυτό ελλέβορος, και όντας στα πρόθυρα του θανάτου προσευχήθηκε και θεραπεύτηκε με κάποιον θαυματουργό τρόπο. 

Τελικά επέστρεψε στη Γαλατία και καθιέρωσε ένα ερημητήριο εκεί, το οποίο προσέλκυσε πολλούς χριστιανούς. Η περιοχή του μοναστηριού του εξελίχθηκε στο Ligugè Abbey, το παλαιότερο γνωστό μοναστήρι της Ευρώπης. Ο Μαρτίνος συνέχισε να ταξιδεύει και να κηρύττει το χριστιανισμό σε ολόκληρη τη Γαλατία, και υπάρχουν πολλές ιστορίες για τα θαύματα που έκανε στα ταξίδια του – σε μία περίπτωση ανέστησε τρεις νεκρούς άνδρες.

Η ζωή του ως επίσκοπος

Το 371 μ.Χ., ο Μαρτίνος καλέστηκε επισκεφθεί στην πόλη Τουρ για να βοηθήσει τους άρρωστους, αλλά, κατά την άφιξή του, οδηγήθηκε στην εκκλησία και ορίστηκε επίσκοπος. Σύμφωνα με διηγήσεις, ο Μαρτίνος δεν επιθυμούσε αυτή τη θέση και γι’ αυτό κρύφτηκε σε έναν αχυρώνα γεμάτο με χήνες. Η εισβολή του όμως στον αχυρώνα τρόμαξε τις χήνες με αποτέλεσμα να φωνάξουν και να γίνει αντιληπτός από τους πολίτες. Αυτός είναι και ο λόγος που η χήνα καταναλώνεται συνήθως την Ημέρα του Αγίου Μαρτίνου.

Ο Άγιος Μαρτίνος Βοηθά τους αρρώστους (UNTERESSENDORF, GERMANY)

Άλλες ιστορίες περιλαμβάνουν ένα περιστατικό όπου παγανιστές συμφώνησαν να κόψουν ένα ιερό έλατο αν ο Μάρτιν στεκόταν μπροστά του. Ο Μάρτιν στάθηκε μπροστά στο δέντρο αλλά δεν τον καταπλάκωσε καθώς έπεφτε. Γνωστή ήταν επίσης η δράση του για την απελευθέρωση κρατουμένων, σε τέτοιο βαθμό ώστε ο Αυτοκράτορας στο άκουσμα της επίσκεψής του, αρνήθηκε να τον συναντήσει γιατί γνώριζε ότι θα του ζητούσε την απελευθέρωση των κρατουμένων. 

Ο Άγιος Μαρτίνος έχει γίνει ένα πρότυπο της καλής χριστιανικής ζωή σε όλη την ιστορία. Ήταν στρατιώτης, που έδωσε ό,τι μπορούσε για τους φτωχούς, ανέλαβε στρατιωτική θητεία, ακολούθησε διαταγές επιμελώς και σεβάστηκε την κοσμική εξουσία. Έχει γίνει σύμβολο της δικαιοσύνης και της ευσέβειας.

Ο θάνατός του 

Ο Άγιος Μαρτίνος πέθανε στις 8 Νοεμβρίου, 397, αλλά θάφτηκε στις 11 Νοεμβρίου. Γι ‚αυτό και η ημέρα του Αγίου Μαρτίνου εορτάζεται σήμερα, στις 11 Νοεμβρίου. Ξεκίνησε να τιμάται στα τέλη του 5ου αιώνα. Ο λατίνος ποιητής, Venantius Fortunatus, έγραψε για τον Μαρτίνο: «Όπου ο Χριστός είναι γνωστός, ο Μαρτίνος πρέπει τιμάται».

Ο Άγιος Μαρτίνος θάφτηκε στην ενορία του στο Candes-St-Martin στη Γαλλία. Ωστόσο, το κτίριο ήταν πολύ μικρό για να φιλοξενήσει το τεράστιο πλήθος προσκυνητών που προσέλκυε. Έτσι λοιπόν, όταν ο Επίσκοπος Perpetuus της Τουρ ανέλαβε καθήκοντα το 461 μ.Χ., έχτισε μια βασιλική για τον Άγιο Μαρτίν και έθαψε τη σαρκοφάγο του πίσω από το βωμό.

Η Ημέρα του Αγίου Μαρτίνου στη Γερμανία

Η ημέρα του Αγίου Μαρτίνου προέρχεται από τη Γαλλία και έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Δεν γιορτάζεται μόνο η ζωή του Αγίου Μαρτίνου, αλλά και το τέλος της αγροτικής περιόδου και της συγκομιδής. Η εποχή της Δεύτερης Έλευσης (Advent) προέρχεται από μια χριστιανική παράδοση του 6ου αιώνα, όπου οι λειτουργίες θα ξεκινούν από την Ημέρα του Αγίου Μαρτίνου μέχρι τις 6 Ιανουαρίου, ημέρα της γιορτής των Τριών Μάγων.

Την παραμονή του Αγίου Μαρτίνου υπάρχουν φωτιές και εορτασμοί. Το ψητό χοιρινό είναι ένα παραδοσιακό πιάτο που μοιράζεται στις γειτονιές. Οι πομπές λαμβάνουν χώρα στο δρόμο, συνήθως ξεκινώντας από μία εκκλησία και φτάνοντας σε κάποια πλατεία όπου γίνονται εορτασμοί με φωτιές. Της πομπής ηγείται συνήθως κάποιος άντρας που είναι ντυμένος σαν τον Άγιο Μαρτίνο καβάλα στο άλογο και ακολουθείται από παιδιά και γονείς που κρατούς χάρτινα φαναράκια αναμμένα. 

Martinsgans | Foto kuechengoetter.de
Martinshörnchen | Foto Chefkoch

Πιθανώς, η ιστορία του Αγίου Μαρτίνου που κρύφτηκε ανάμεσα στις χήνες είναι και ο λόγος που το βράδυ σερβίρεται χήνα (Martinsgans) και μαζί σερβίρονται και άλλα παραδοσιακά τρόφιμα: κόκκινο λάχανο, ζυμαρικά και Martinshörnchen. Η τελευταία είναι μια ζύμη που αντιπροσωπεύει την όπλη του αλόγου του Αγίου Μαρτίνου και το μανδύα του.