Οι διακοπές στην πανέμορφη Ιθάκη, του ομηρικού βασιλιά Οδυσσέα, είναι ξεχωριστές κι αυτό γιατί συνδέονται με τη φύση, την Άνοιξη και την αγάπη της απλότητας. Το γραφικό νησί του Ιουνίου Πελάγους προσφέρεται για ξεκούραστες και μοσχοβολιστές μέρες, χωρίς φαντασμαγορικά έθιμα και κοσμοπολίτικες απαιτήσεις, αφού το Πάσχα στην Ιθάκη ταξιδεύει τους επισκέπτες της στο χρόνο.

Στην Ιθάκη, οι κάτοικοι του νησιού ασπρίζουν τις αυλές τους, σκαλίζουν τις γλάστρες τους, κυκλοφορούν στους δρόμους, το βράδυ πηγαίνουν στην εκκλησία και μετά για ουζάκια με θαλασσινούς νηστίσιμους μεζέδες και κουβέντες φιλικές.

Ι. Ν. Αγίου Νικολάου των Ξένων, Ιθάκη

Οι Επιτάφιοι το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στολίζονται με λουλούδια φρέσκα, από τα χέρια των ενοριτών, ενώ πάντα στην περιφορά του το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, ο κόσμος ακολουθεί μέχρι τέλους και οι προσευχές για μια καλύτερη ζωή ενώνονται δυνατά. Η Ιθάκη θα σας δώσει την απλότητα του Πάσχα, χωρίς περιττές κοσμικότητες, ήσυχα, μέσα σε μια υπέροχη φύση που αφυπνίζεται. Τον Απρίλη, το νησί, προσφέρεται κατ’ εξοχήν για οδοιπορίες που θα σας μείνουν αξέχαστες, είτε απλές που μπορείτε να κάνετε και μόνοι σας ή δυσκολότερες όπου θα χρειαστείτε οδηγό. Η Λειτουργία της Αγάπης την Κυριακή του Πάσχα στο Μοναστήρι της Καθαριώτισσας θα κλείσει αυτόν τον όμορφο κύκλο της γιορτής με τρόπο μοναδικό, που θα μείνει για πάντα χαραγμένος στην ψυχή και στην καρδιά του κάθε επισκέπτη.

Ο «Χριστός ο Ελκόμενος» διά χειρός Ελ Γκρέκο

Κατά τη διαμονή σας στο νησί δεν πρέπει να παραλείψετε την επίσκεψή σας στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου των Ξένων στο πανέμορφο Βαθύ. Εκεί φιλοξενείται η εικόνα του «Χριστού του Ελκόμενου» εμπνευσμένη από τις στιγμές του μαρτυρίου του Θεανθρώπου, που γίνεται κάθε χρόνο αντικείμενο προσκυνήματος και λατρείας από εκατοντάδες χιλιάδες πιστούς και φίλους της τέχνης. 

Η εικόνα του «Χριστού του Ελκόμενου»

…Ως δημιουργό της αναγνωρίζουν τον κορυφαίο Κρητικό ζωγράφο Δομίνικο Θεοτοκόπουλο

Ως δημιουργό της αναγνωρίζουν τον κορυφαίο Κρητικό ζωγράφο Δομίνικο Θεοτοκόπουλο (Ελ Γκρέκο). Η τεχνοτροπία που έχει ακολουθήσει ο ζωγράφος και κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες που έχουν αποτυπωθεί στο σώμα, στην έκφραση και στο κόκκινο χρώμα του μανδύα που φόρεσαν στον Ιησού οι Ρωμαίοι στρατιώτες κατά την διάρκεια του βασανισμού του, μαρτυρούν πως πίσω από το ιερό αυτό κειμήλιο βρίσκεται ο ίδιος ο Ελ Γκρέκο ή κάποιος από τους μαθητές του. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε το 1970 ένας Γερμανός καθηγητής, ο οποίος μόλις αντίκρισε για πρώτη φορά την εικόνα εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που ξεκίνησε να την επεξεργάζεται αναζητώντας τις ρίζες της.

Όπως εξηγεί στο «ΕΤΣΙ» ο εδώ και 39 χρόνια ιερέας του ναού, πάτερ Θεοδόσιος Δενδρινός, η εικόνα μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 βρισκόταν στην Ιερά Μονή Παναγίας των Καθαρών, εκεί όπου βρίσκεται και η εικόνα της Παναγίας που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. «Η εικόνα δεν ανήκει στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, αλλά στο Μοναστήρι των Καθαρών. Έχει δοθεί για φύλαξη στην εκκλησία μας με αποτέλεσμα οι πιστοί να έχουν όλα αυτά τα χρόνια την χαρά να την δουν από κοντά. Όπως όλα τα ιερά κειμήλια έτσι και η συγκεκριμένη εικόνα του Ιησού έχει την δική της ιστορία, που μέχρι και το 1970 δεν γνωρίζαμε τίποτα γι’ αυτή. Την απάντηση στα ερωτήματα ήρθε να δώσει ένας Γερμανός καθηγητής ο οποίος, μετά από μελέτη που έκανε, κατέληξε πως πίσω από την δημιουργία της εικόνας βρίσκεται ο Ελ Γκρέκο ή τουλάχιστον κάποιος μαθητής του. Ο δημιουργός για το έργο του φαίνεται πως έχει εμπνευστεί από την φράση που είπε ο Πόντιος Πιλάτος «Ίδε ο άνθρωπος» ή, στα λατινικά, «Ecce homο», την ώρα που παρουσίασε στον Ιουδαϊκό λαό τον Ιησού Χριστό, φέροντα ακάνθινο στέφανο, περιβεβλημένο με στρατιωτικό ρωμαϊκό πορφυρό χιτώνα και κρατώντα κάλαμο για βασιλικό σκήπτρο».

Ι. Ν. Αγίου Νικολάου των Ξένων, Ιθάκη

Σύμφωνα με τον πάτερ Θεοδόσιο Δενδρινό αλλά και το φωτογραφικό υλικό του Τηλέμαχου Μαρκαντώνη, εκτός από την τελική μορφή της εικόνας, που από την πρώτη κιόλας όψη παραπέμπει σε ζωγραφική του Ελ Γκρέκο, οι λεπτομέρειες που αποτυπώνονται στα μακριά δάχτυλα στο ύφος και στα χρώματα, θυμίζουν έντονα τον διάσημο ζωγράφο. «Αυτά ήταν ουσιαστικά και τα στοιχεία που εντόπισε ο Γερμανός καθηγητής πάνω στην εικόνα, που τον βοήθησαν να καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό. Μάλιστα ο ίδιος εξήγησε πως είναι μια δημιουργία από την πρώτη ζωγραφική περίοδο του καλλιτέχνη, με τη χρήση των χρωμάτων να γίνεται χωρίς περιορισμό». Όπως άλλωστε έχουν αναφέρει μελετητές του έργου του Ελ Γκρέκο, το χρώμα στο πινέλο του είχε την τάση να γίνεται διάφανο, ρευστό, έντονο, αποκτούσε ζωντάνια, το φως ερχόταν και γινόταν μεταφυσικό. 

Ο πάτερ Θεοδόσιος Δενδρινός στο μοναστήρι των Καθαρών, με θέα προς το Βαθύ της Ιθάκης

Επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο

Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που προκύπτουν μέσα από την βιογραφία του ζωγράφου, που για πολλούς κορυφαίους κριτικούς τέχνης ζωγράφιζε με την καρδιά του, τα έργα της πρώτης περιόδου του χρονολογούνται από το 1570 έως το 1580. Είναι η εποχή όπου ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος δημιουργούσε επηρεασμένος από τους διάσημους Βενετσιάνους ζωγράφους, έχοντας περισσότερη αδυναμία στον ξακουστό Τιτσιάνο. Οι γραμμές του σχεδίου σταδιακά σχεδόν εξαφανίζονται, ενώ το καθαρά ζωγραφικό στοιχείο κυριαρχεί σε όλο τον πίνακα. Από την άλλη,  το ύφος των πορτρέτων που δημιουργεί δείχνει έντονες επιδράσεις από τους πίνακες των Τιντορέτο, Βερονέζε, Μπασάνο και Κορέτζιο, ενώ ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιεί το φως και την σκιά είναι ξεχωριστός. «Μιλάμε για ένα πολύ ιδιαίτερο έργο που όμοιό του δεν υπάρχει και αυτό δεν είναι μόνο δική μου εντύπωση. Ο κόσμος που έρχεται και την βλέπει καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου με περισσότερο φυσικά τους καλοκαιρινούς μήνες που το νησί κατακλύζεται  από Έλληνες και ξένους τουρίστες, εντυπωσιάζεται. Μάλιστα οι περισσότεροι γνωρίζουν και όλα όσα φημολογούνται γύρω από τον δημιουργό, ενώ όσοι έχουν εντρυφήσει στο έργο του Ελ Γκρέκο, το αναγνωρίζουν ως έργο του» καταλήγει ο πάτερ Θεοδόσιος Δενδρινός.

Λίγα λόγια για τον Ελ Γκρέκο

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco, δηλαδή Ο Έλληνας, ήταν Kρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της Ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την πατρίδα του, δημιουργώντας το κύριο σώμα του έργου του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αγιογράφος στην Κρήτη, που αποτελούσε τότε τμήμα της ενετικής επικράτειας, και αργότερα ταξίδεψε στην Βενετία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης, όπως τον Τιντορέττο και τον Τιτσιάνο, του οποίου υπήρξε μαθητής, υιοθετώντας στοιχεία από τον μανιερισμό. Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του.

Όνομα στη μητρική γλώσσα:El Greco (Ισπανικά)
Γέννηση: 1 Οκτωβρίου 1541, Ηράκλειο, Κρήτη
Θάνατος:8 Απριλίου 1614, Τολέδο, Ισπανία
Τόπος ταφής:Monastery of Saint Dominic of Silos
Εθνικότητα:Ελληνική
Υπηκοότητα:Ελληνοϊσπανική
Θρησκεία: Καθολικός

Text Θάνος Μακρογαμβράκης